86. Erytryt

Jak dotąd nie było jeszcze żadnych minerałów kobaltu, więc dzisiaj erytryt, minerał arsenianowy o wzorze Co₃(AsO₄)₂·8H₂O. Bardzo miękki (1,5-2,5), gęstość 3 g/cm3. Nazwa pochodzi od greckiego έρυθρος (erythros), czyli „czerwony”, ponieważ kamyk ten przyjmuje różne odcienie czerwieni, a właściwie ma zabarwienie od pomarańczu przez róż i wszelkie możliwe wersje czerwieni aż po prawie fiolet. Duże, ładnie uformowane kryształy występują rzadko, najczęściej pojawia się w formie drobnokrystalicznego nalotu na arsenkowych minerałach kobaltu. Odkryto go w jednej z kopalń w Saksonii w 1832 roku; zasadniczo stanowi sygnał obecności rud kobaltu oraz rodzimego srebra. Inne miejsca, z których pochodzą ładne okazy erytrytu, to Bu Azer w Maroku i Mt. Cobalt w Australii.

Wedle stron kamiennomagicznych jest kamieniem osadzonym w sercu (to się da zrobić, młotek może pomóc), napełnia ciało energią (być może lepiej niż włożenie palca do kontaktu) oraz pomaga w znajdowaniu odpowiedzi na duchowe pytania i patrzeniu w wielu kierunkach (równocześnie?).

Kobalt natomiast jest twardym metalem o silnym połysku, znanym od około 1735 roku (odkrywcą był szwedzki chemik i mineralog Georg Brandt). Związki kobaltu znano jednak i wykorzystywano dużo wcześniej, głównie jako niebieskie pigmenty do szkła, glazury i ceramiki (od epoki brązu). Tak wykorzystywali go m.in. Egipcjanie, Persowie, Rzymianie i Chińczycy. Nazwa „kobalt” wywodzi się od niemieckiego „kobold”, oznaczającego złośliwego, szpetnego ducha – określenie to było używane przez niemieckich górników, którym związki kobaltu przeszkadzały w produkcji miedzi i niklu.

Dziś kobalt stosuje się głównie do wytwarzania wytrzymałych superstopów, stosowanych do budowy turbin gazowych i silników odrzutowych. Kobalt jest też ważnym składnikiem baterii litowo-jonowych w telefonach komórkowych i samochodach elektrycznych. Ponadto jest ważnym pierwiastkiem ultraśladowym. Stanowi główny składnik kobalaminy (wit. B1₂), jest też nieodzownym elementem diety przeżuwaczy. Witamina B1₂ uczestniczy w syntezie DNA, metabolizmie kwasów tłuszczowych i aminokwasów, syntezie mieliny (to jest otoczka tłuszczowa neurytów, niezbędna dla prawidłowego funkcjonowania komórek nerwowych – jej zanikanie jest związane z wieloma chorobami układu nerwowego, np. stwardnieniem rozsianym) oraz rozwoju czerwonych krwinek w szpiku kostnym.

[zdjęcia za pośrednictwem strony mindat.org]

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *