Kordieryt (ang. cordierite) jest minerałem glinokrzemianowym o wzorze (Mg,Fe)₂Al₃(AlSi₅O₁₈), o strukturze nieco podobnej do minerału berylu (i, podobnie jak beryl, mogącym w inkluzjach zawierać cząsteczkowy azot – a także argon, wodę i węglowodory, głównie butan). Tworzy szereg z sekaninaitem o podobnym składzie, ale mniej efektownym wyglądzie i bardziej językołamiącej nazwie. Może przybierać bardzo różne zabarwienie: brązowe, pomarańczowe, zielone, niebieskie, szare i inne, zaś krystalizuje w bardzo efektownej postaci graniastosłupów o podstawie sześciokątnej. Twardość spora, 7-7,5, gęstość ok. 2,7 g/cm³.
Nazwa tego minerału pochodzi od Pierre’a Louisa Antoine’a Cordiera (1777-1861), francuskiego inżyniera górnictwa i geologa. Cordier był założycielem Francuskiego Towarzystwa Geologicznego i twórcą geologii mikroskopowej – niezwykle ważnej, jeśli chodzi o szukanie piękna w naturze. Wielokrotnie zamieszczałem w swoich wpisach mikrofotografie minerałów i wskazywałem, że coś, co oglądane gołym okiem wygląda jak kolorowy nalot na skale, może zawierać niesamowite, tyle że malutkie kryształy. Stosowanie mikroskopu w mineralogii umożliwia też czasem rozróżnianie minerałów.
Cordier był uczniem m.in. René Haüya i Déodata de Dolomieu, których też znamy z tego cyklu (ten drugi jest od dolomitu). Wraz z de Dolomieu Cordier znalazł się wśród naukowców uczestniczących w wyprawie Napoleona do Egiptu. Badał tam historię powstania doliny Nilu, później zajmował się też bazaltem i jako pierwszy opisał minerał nazwany później na jego cześć.
Kordieryt jest bardzo rozpowszechnionym minerałem; znaleziono go na wszystkich kontynentach, włącznie z Antarktydą. Występuje też w wielu miejscach w Polsce, np. w okolicy Złotoryi, Wałbrzycha czy Chorzowa.
Głównym zastosowaniem kordierytu, aczkolwiek w wersji otrzymywanej sztucznie, jest produkcja katalizatorów samochodowych, czyli precyzyjniej reaktorów katalitycznych instalowanych w samochodach i mających za zadanie zmniejszenie ilości szkodliwych substancji w spalinach. Polega to na redukcji tlenków azotu do azotu pierwiastkowego oraz utlenianiu tlenku węgla(II) i niespalonych w silniku resztek węglowodorów do CO₂. Z uwagi na wysoką temperaturę spalin urządzenia te wytwarza się z materiałów ceramicznych zawierających dużą część syntetycznego kordierytu.
Dzięki względnie dużej twardości klarowne egzemplarze tego minerału znajdują zastosowanie w jubilerstwie, gdzie często kordieryt jest znany pod nazwami ijolit (ang. iolite, od greckiego słowa oznaczającego fiolet), dichroit, wodny szafir albo kompas wikingów. Ta ostatnia nazwa pochodzi stąd, że wikingowie używali tych kamieni do ustalania położenia Słońca przy zachmurzonym niebie. Światło słoneczne dochodzące do powierzchni Ziemi jest spolaryzowane, a kierunki polaryzacji układają się we określony wzór, wskazujący, gdzie znajduje się Słońce. Ten wzór widać dzięki odpowiednim kryształom jako układ ciemniejszych i jaśniejszych obszarów.
Ijolity, które często są niebieskie lub szafirowe, bywają używane jako tani zamiennik szafiru. Jednak łatwo można je odróżnić, ponieważ ich barwa zmienia się w zależności od kierunku padania światła, czego nie obserwuje się w przypadku szafirów. Największy ijolit, znaleziony w Wyoming w Stanach Zjednoczonych, ważył 24 tysiące karatów (4,8 kg). Jest to raczej tani kamień, jednak niektóre ceny na AliExpress są tak niskie, że wygląda mi to bardziej na szklane paciorki…
Ijolit jest kamieniem 21. rocznicy. Wedle stron kamiennomagicznych (vibracje.pl):
„[Ijolit] pomaga nam w odzyskaniu równowagi i jest zalecany osobom cierpiącym na dezorientację, brak motywacji oraz chroniczne rozproszenie. Wzmacnia w nas determinację, by wziąć na siebie odpowiedzialność i ją udźwignąć, a także zapewnia pewność siebie i wytrzymałość w niesprzyjających sytuacjach. Co ciekawe, stanowi doskonałe źródło energii, kiedy wykorzystujemy go do eliminacji długów i odpowiedzialnego zarządzania pieniędzmi. […] Ten kryształ rezonuje z energią fioletowego zmierzchu, stymuluje ciała astralne i świadomość psychiczną. Ujawnia sfery wykraczające poza zwykłą świadomość na jawie i jest idealny do projekcji astralnych, wymiarowych i podróży wewnętrznych, a także doskonale nadaje się do pracy z naszą przeszłością i wcieleniami. […] rozpuszcza strach przed nieznanymi lub stłumionymi częściami psychiki”.
Ponadto ijolit aktywuje czakrę trzeciego oka. Być może po tej aktywacji uda nam się w końcu je znaleźć.
[zdjęcia za pośrednictwem strony mindat.org, autorzy: Matteo Chinellato × 4, Christof Schäfer × 2, Stephan Wolfsried × 3, Jan Kihle × 2, Enrico Bonacina × 2, Alessandro Tagliaferri, Volker Betz; pleochroizm ijolitu – Didier Descouens – Own work, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=13322921; RhodopeMinerals, Veemake Gemstone Store, The Gemology Project http://gemologyproject.com/wiki/index.php?title=Iolite, GemSelect https://www.gemselect.com/iolite/iolite.php]
