Ametryn (ang. ametrine), zwany też tristynem albo (w jubilerstwie) boliwianitem, to bardzo szczególna, bo dwubarwna odmiana kwarcu (SiO₂, formalnie tektokrzemian): fioletowo-żółta lub fioletowo-pomarańczowa. Nazwa tego kamienia jest złożeniem nazw ametystu i cytrynu, jednak o ile część fioletowa jest rzeczywiście ametystem, to co do części żółtej informacje są sprzeczne. Serwis MinDat podaje, że nie jest to cytryn, podczas Wikipedia – że jest. Tak czy inaczej za żółte zabarwienie odpowiadają inkluzje związków żelaza, głównie Fe(OH)₃, a za fioletowe – obecność także innych metali bloku d, zwanych dawniej metalami przejściowymi.
Parametry ametrynu są takie same, jak kwarcu, czyli gęstość 2,65 g/cm³ i twardość 7. Dzięki dość wysokiej twardości najczęstszym zastosowaniem tego minerału jest jubilerstwo. Szlifuje się go fasetkowo, stosownie do układu stref barwnych. Egzemplarze wykazujące „koniczynkowy” układ barw otrzymują szlify okrągłe lub owalne, natomiast te z mniej symetrycznym rozłożeniem kolorów – szlify podłużne, np. szmaragdowy albo ośmiokątny.
Ametryn jest niezwykle rzadkim kamieniem. Większość wydobytych egzemplarzy pochodzi z jednego miejsca w Boliwii, kopalni Anahi w dystrykcie La Gaiba. Z Boliwii właśnie kamień ten po raz pierwszy trafił do Europy. W XVII wieku jeden z konkwistadorów poślubił indiańską księżniczkę z plemienia Ayoreo i w posagu otrzymał tę kopalnię. Później zaś posłał ametryny w darze królowej Hiszpanii.
W bardziej współczesnych czasach ametryn odkryto jeszcze w prowincji Ontario nad Jeziorem Górnym (Kanada), w stanie Newada oraz w mozambickiej prowincji Zambezia. Udało się też otrzymać ametryn sztucznie, metodą hydrotermalną. Mimo rzadkości ametryny nie są jakoś szczególnie drogie, jednak egzemplarze sprzedawane tanio lub mające nietypowe zabarwienie są sztucznego pochodzenia.
Ametryn występuje w grach World of Warcraft (jako jeden z surowców jubilerskich) i Minecraft (w modzie KAGIC inspirowanym przez serial Steven Universe z Cartoon Network).
Strony kamiennomagiczne twierdzą, że ametryn wzmacnia przejrzystość umysłową i duchową, pomaga jednoczyć męską i żeńską energię, a także wspiera odchudzanie się i walkę z uzależnieniami. Zapewniają też połączenie z boskim przewodnictwem, czyli coś w rodzaju gorącej linii do nieba.
[zdjęcia za pośrednictwem strony mindat.org, autorzy: Ru Smith, Brian Kosnar – Mineral Classics × 2, Kuno Stoeckli × 2, mirakajminerals, David J. Eicher x 2, Grzegorz Słowik; dwa ostatnie – gemselect.com]
