300. Selenit

Selenit pojawił się już kiedyś w tym cyklu, gdy wybraliśmy się do słynnej Caverna de los Cristallos w Meksyku – unikatowej jaskini, w której uformowały się ogromne, często kilkunastometrowe kryształy selenitu. Nie było jednak regularnego odcinka poświęconego temu minerałowi i trzeba w końcu nadrobić do niedopatrzenie.

Selenit jest odmianą gipsu, czyli siarczanu(VI) wapnia, i ma wzór CaSO₄·2H₂O, czyli jest hydratem – związkiem zawierającym w sieci krystalicznej pewną liczbę cząsteczek wody (warto zwrócić uwagę, że prawidłowo wzory hydratów, tak jak wszystkie wzory sumaryczne związków chemicznych, zapisuje się bez spacji, podobnie jak liczby w formacie wykładniczym, np. 6,023·20²³). Gęstość 2,9 g/cm³, a twardość, podobnie jak gips, 2 w skali Mohsa (gips jest w ogóle jednym z minerałów wzorcowych tej skali). Oznacza to, że jest bardzo miękki – można go zarysować paznokciem i nie nadaje się na biżuterię, choć często znajdujemy jego duże, klarowne kryształy. W odmianie włóknistej wykazuje efekt kociego oka.

Gips dobrze znamy z zastosowań domowych i budowlanych jako biały proszek, który po zmieszaniu z wodą twardnieje – jest to gips palony o mniejszym stopniu uwodnienia. W przypadku gipsu jako minerału wyróżnia się kilka odmian, np. drobnokrystaliczny alabaster o dużym zastosowaniu dekoracyjnym (nieprzezroczysty, ale prześwitujący pod światło), oraz gips włóknisty. No i jest jeszcze bezwodny CaSO₄, czyli anhydryt – ten ma jednak odmienną strukturę krystaliczną i twardość 3-3,5.

Nazwa selenitu pochodzi rzecz jasna od greckiego słowa σελήυη, selene, czyli „księżyc”, a choć po raz pierwszy pojawia się w mineralogicznym podręczniku Walleriusa w 1747 roku, to używana była już w średniowieczu. Wzięła się od połysku przypominającego światło Księżyca. Selenit jest bowiem normalnie bezbarwny, a jego ewentualne zabarwienie pochodzi od domieszek (znamy np. pomarańczowy selenit, zwany po angielsku „łososiowym”). Inne znane nazwy tego minerału to Glacies Mariæ (łac. „lód Marii”) albo Marienglas (niem. „szkło Marii”). Nie wiem, co oni z tą Marią, być może chodzi o to, że w chrześcijaństwie Maria ma być „boginią” kobiet, a związek kobiet z Księżycem jest oczywisty. Komercyjnie selenit nazywa się też „różą pustyni” (odmiana nieprzezroczysta, beżowa lub jasnobrązowa, uformowana w „płatki”) albo „kwiatem gipsowym”.

Selenit jest pospolitym minerałem, występującym na całym świecie, w tym w tak odległych miejscach, jak Hawaje czy Nowa Zelandia. W Polsce znaleziono go np. pod Krakowem, w okolicy Nowej Rudy i Polkowic. Cienkie płyty selenitu stosowano niegdyś jako szybki okienne, dziś selenit służy do wyrobu przyrządów optycznych. Wytwarza się z niego także naczynia, np. miseczki, czasem szlifuje w kaboszony. Produkowane są lampy selenitowe, w którym źródło światła prześwieca przez duży kryształ selenitu, dając rzeczywiście przyjemną białawą poświatę. Jest to też efektowny minerał kolekcjonerski, a przy tym względnie tani, bo nawet duże, kilkunastocentrymetrowe egzemplarze kosztują (np. na Etsy) zaledwie kilkadziesiąt złotych.

Strony kamiennomagiczne oczywiście nie mogą pominąć takiego minerału. Miseczki selenitowe mają według nich służyć do „ładowania” innych kryształów. Selenit jest ponoć wykorzystywany do „oczyszczania” mieszkań lub przestrzeni biurowej (czyżby alternatywa dla sprzątania?). Rozprasza negatywną energię i generuje spokój. Otwiera kanały do innych światów, wzmacnia ducha zespołowego, przez co idealnie nadaje się do umieszczenia w miejscu pracy. Wycisza koszmary, wzmacnia pamięć, a pomarańczowy selenit jeszcze dodatkowo stymuluje twórczą, kreatywną atmosferę. Słowem, korpokamień.

[zdjęcia za pośrednictwem strony mindat.org, autorzy: Marko Pauwels, Rob Lavinsky & irocks.com, Christos Spiromitros & Greekrocks.com, Michael J Bainbridge, Michael C. Roarke, Rui Nunes, Daniel J Evanich, Nicu Pascanu, Stephen Pochek, Paul Bordovsky, Manfred Kampf, Rodger Sedgwik; Photo 61258920 / Selenite © Infinityphotostudio | Dreamstime.com, Photo 38243736 / Selenite © Monika Wisniewska | Dreamstime.com, Photo 162175945 / Selenite © Joel Papalini | Dreamstime.com, zdjęcie wiodące – Photo 15322570 / Selenite © Onlyfabrizio | Dreamstime.com]

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *