Amolit (ang. ammolite) jest odmianą aragonitu, drugiego pod względem rozpowszechnienia minerału węglanu wapnia CaCO₃ (najpopularniejszym jest kalcyt). Jest to minerał pochodzenia organicznego – jeden z nielicznych uznanych za kamienie jubilerskie (tak jak perła i bursztyn). Twardość 3,5-4,5, gęstość ok. 2,7 g/cm³.
Minerał ten powstał ze skamieniałych muszli amonitów, wymarłych morskich głowonogów, które zwłaszcza w dewonie i kredzie były bardzo rozpowszechnione, i tworzyły charakterystyczne muszle o budowie ciasno zwiniętej spirali. Największe osobniki miały muszle, które mogły sięgać nawet 2,5 m średnicy. Wyginęły w trakcie wielkiego wymierania na przełomie kredy i paleogenu, ok. 65 milionów lat temu.
Amolit występuje głównie na wschodnich zboczach gór skalistych w Ameryce Północnej, na obszarze, który w epoce górnej krety pokryty był płytkim śródlądowym morze. Znaleziono go też m.in. w okolicach Innsbrucku (Austria) i na Madagaskarze. Bywa też nazywany amonitem, kalcentynem, korytem (nie nie, to od nazwy spółki górniczej Korite z kanadyjskiej prowincji Alberta, największego producenta amolitu na świecie) i aapoak (w języku plemienia Kainah, rdzennych mieszkańców Alberty, „mały, pełzający kamień”).
W skład amolitu mogą wchodzić, prócz aragonitu, kalcyt, krzemionka, piryt i inne minerały. Znaleziono w nim śladowe ilości takich metali, jak glin, bar, chrom, miedź, żelazo, magnez, mangan, stront, tytan i wanad. W świetle ultrafioletowym amolit wykazuje fluorescencję o barwie „musztardowej” (zapewne żółtooliwkowej), natomiast w widzialnym obserwujemy na jego powierzchni iryzację zwaną też (w przypadku minerałów) opalescencją lub labradoryzacją.
Efekt ten powstaje inaczej niż zwykłe barwy (które obserwujemy w postaci barw dopełniających w wyniku pochłaniania części widma światła białego przez materiał, z którego składa się minerał), a mianowicie w wyniku interferencji światła rozszczepionego na warstwach cienkich płytek, z których zbudowany jest kryształ minerału. Grubsze płytki dają kolor czerwony i zielony, natomiast cieńsze – niebieski i fioletowy. Zjawisko to wymaga wypolerowania powierzchni kamienia, należy jednak z tym uważać, ponieważ skamieniałości są pokryte bardzo cienką warstwą amolitu, o grubości w granicach 0,5-0,8 mm. Muszle w całości przekształcone w amolit znajduje się niezwykle rzadko.
Przedmioty pokryte amolitem należy chronić przed nadmiarem światła słonecznego, które powoduje pękanie. Wypolerowane amolity mogą się też po jakimś czasie na nowo pokrywać „szronem”, który jest w rzeczywistości węglanem wapnia przenikającym spod warstwy minerału, z matrycy (podobne zjawisko obserwujemy na cegle klinkierowej spojonej nieodpowiednim rodzajem zaprawy). W celu zabezpieczenia amolitu przed niekorzystnymi zmianami po wypolerowaniu impregnuje się go zwykle warstwą żywicy epoksydowej. Zazwyczaj też warstwę z amolitem oddziela się od matrycy i nakleja na jakiś ciemny materiał, czasem na czarny onyks lub szkło. Na szczególnie cienkie egzemplarze dodatkowo nakleja się wypukłą nakładkę z syntetycznego spinelu, korundu lub kwarcu, a w tańszych egzemplarzach – szkła. Krzywizna tej warstwy działa też jako soczewka potęgująca efekt wizualny.
Wedle stron kamiennomagicznych amolit jest kamieniem doskonałości, mądrości i wiedzy, podobnież mieści w sobie energie i wibracje Wszechświata (ale całego?). Amolit współpracuje z czakrą korzenia, a stosowany w połączeniu z chryzokolą daje siłę ciała, umysłu i ducha. Używają go kryształowi znachorzy i nauczyciele feng shui do wywoływania osobistego przebudzenia. Zdaje się, że wielu z nas przydałby się kawałek amolitu na stoliku nocnym.
[źródła: http://www.geologyin.com/2020/04/ammolite-fossilized-ammonites-gem.html; https://www.gemdat.org/gem-8393.html; https://www.mindat.org/min-8393.html; https://en.wikipedia.org/wiki/Ammolite]
[zdjęcia 1-5 za pośrednictwem strony mindat.org, autorzy: Gregory Philips, Roberto Bosi, Dan Costian, Alessandro Cantamessa, J Nijhuis; dalsze: Rocks for the Spirit, Canadian Ammolit Jewelry × 2, Geology In] (kosztuje 1700$ i )