28. Wszystkie barwy… chemii

Wyraziste kolory budziły zainteresowanie człowieka od początków istnienia cywilizacji – a nawet wcześniej. Już neandertalczycy wykorzystywali do malowania ciała barwne substancje znajdywane w swoim otoczeniu. Homo sapiens prócz tego wykonywał naskalne malowidła, znane z takich jaskiń, jak Altamira w Hiszpanii czy Lascaux we Francji. Jako barwniki dawni ludzie wykorzystywali przede wszystkim łatwo dostępne minerały. Była… Czytaj dalej 28. Wszystkie barwy… chemii

27. Tajniki słodyczy

Dzisiaj rzucimy okiem chemika… na zmysł smaku. Ze szczególnym uwzględnieniem smaku słodkiego. Smak jest uznawany za właściwość chemiczną, gdyż jego rozpoznawanie przez kubki smakowe znajdujące się na języku polega na powstawaniu określonych wielokrotnych oddziaływań (na przykład wiązań wodorowych) między cząsteczkami substancji a receptorami. Trzeba jednak zauważyć, że smak zjadanej potrawy jest raczej zespołem wrażeń smakowo-zapachowych… Czytaj dalej 27. Tajniki słodyczy

26. Bruce Lee a film (i gry)

Prawie każdy, kto gra w gry wideo, zna schemat „rozgrywka podzielona na poziomy, na końcu każdego poziomu boss, a na końcu ostatniego poziomu – superboss. Znajdziemy to w wielu grach zręcznościowych (arcade), bijatykach, FPS-ach, RPG. Od jakiegoś czasu taką budowę ma nawet wiele filmów i książek (np. cykl potterowski). Skąd się wziął ten schemat? Podobno… Czytaj dalej 26. Bruce Lee a film (i gry)

25. Może być tylko jeden (Mendelejew)

Mendelejew pochodził z Tobolska na Syberii, a w trakcie swojej kariery naukowej działał głównie w Petersburgu, gdzie był profesorem najpierw Politechniki, a potem Uniwersytetu. W 1876 roku został wybrany członkiem korespondentem Akademii Nauk w Petersburgu, ale kilka lat później przepadł w wyborach członków rzeczywistych, ze względu na zbyt liberalne poglądy. Te poglądy przyczyniły się do… Czytaj dalej 25. Może być tylko jeden (Mendelejew)

24. Ach, ci chemicy

Czasem naukowiec tak bardzo zapamiętuje się w dążeniu do poznania nowej naukowej prawdy, że eksperymentuje na sobie samym, zaniedbując własne bezpieczeństwo (ale nie róbcie tego w domu!). Przytrafiło się to np. Scheelemu, szwedzkiemu XVIII-wiecznemu chemikowi, który jako pierwszy otrzymał tlen, chlor, azot i wiele kwasów, zwłaszcza organicznych. Scheele miał zwyczaj smakowania otrzymywanych substancji i opisywania… Czytaj dalej 24. Ach, ci chemicy

23. Eksplozofory

Do najczęściej spotykanych eksplozoforów należy zatem grupa –NO2, występująca jako grupa nitrowa lub składnik estrów kwasu azotowego(V). Grupa nitrowa występuje np. w trotylu, określanym też skrótem TNT (od nazwy chemicznej trinitrotoluen). Jest to pomarańczowa substancja stała, toksyczna i drażniąca. Wytwarza się ją np. w reakcji nitrowania toluenu za pomocą mieszaniny nitrującej. W postaci czystej jest… Czytaj dalej 23. Eksplozofory

22. Więcej niż proch

Druga grupa substancji wybuchowych to substancje rozkładające się wybuchowo. Wybuchowy rozkład jest konsekwencją nietrwałości cząsteczki związku, wynikającej np. ze zbyt dużych naprężeń strukturalnych. Naprężenia takie są przyczyną wybuchowości eterów cyklicznych (np. tlenku etylenu). Czasem w cząsteczce znajdują się nietrwałe ugrupowania atomów. Grupa atomów nadająca związkowi właściwości wybuchowe nazywa się grupą eksplozoforową. Jednym z przykładów związków… Czytaj dalej 22. Więcej niż proch

21. Czym jest wybuch?

W wielu reakcjach chemicznych, zwłaszcza w reakcjach spalania lub rozkładu, powstaje duża ilość energii. Energia ta podgrzewa układ wybuchający do bardzo wysokiej temperatury, przez co powstające produkty, często gazowe, gwałtownie się rozprężają. Szybki wzrost ciśnienia powoduje falę uderzeniową, która wywiera niszczycielski wpływ na otoczenie lub napędza wystrzeliwany pocisk. Falę tę odbieramy jako huk eksplozji. Wybuchy… Czytaj dalej 21. Czym jest wybuch?

20. Folie diamentowe

Folie diamentowe, czyli niezwykle cienkie arkusze węglowe o strukturze diamentu (ilustracja), są niezwykle trwałe i odporne na ciepło. Wykorzystuje się je do pokrywania narzędzi tnących a także – domieszkowane – w elektronice, jako półprzewodniki. Interesująca jest metoda otrzymywania folii diamentowych (nie należy ich mylić z dostępnymi w handlu materiałami ściernymi, mającymi postać folii metalowej pokrytej… Czytaj dalej 20. Folie diamentowe

19. Einstein i wątróbka

Po tym, jak obserwacje zaćmienia Słońca w 1919 roku potwierdziły prawdziwość teorii względności, Einstein stał się pierwszym „naukowym celebrytą”. Czasem jednak dbał o zachowanie incognito: „Podczas krótkiego wypadu do Pragi, obawiając się, że jacyś oficjele albo zwykli łowcy sensacji zechcą go fetować, postanowił zatrzymać się u swojego przyjaciela Philippa Franka i jego żony. Kłopot w… Czytaj dalej 19. Einstein i wątróbka