
Dziś saleit, który sprawił mi pewne problemy przy wyszukiwaniu, ponieważ istnieje też minerał o nazwie salezyt i wyszukiwarka ich nie odróżnia, a ściślej, mądruje, że przez pomyłkę wpisuję „saleite” i pokazuje mi wyniki dla „salesite” (oraz „satelite”). Dopiero po wpisaniu nazwy z podwójnym e coś sensownego wyskakuje. Salezyt też będzie, przy innej okazji. Saleit natomiast, którego nazwa pochodzi od belgijskiego mineraloga Achille Salée, jest minerałem uranowym o wzorze Mg[UO₂|PO₄]₂·10–12H₂O, żółtym, cytrynowym lub zielonożółtym, po raz pierwszy znalezionym w jednej z kopalni w Kongu. Jest bardzo miękki (2-3 w skali Mohsa), toksyczny i silnie radioaktywny, wykazuje też mocną cytrynowożółtą fluorescencję.
To może teraz coś o uranie. Myślę, że wszyscy kojarzą, że jest to silnie radioaktywny pierwiastek, który bywa wykorzystywany do produkcji paliwa do niektórych reaktorów jądrowych oraz oczywiście dawniej – bomb atomowych. Produktem ubocznym tego procesu jest tzw. zubożony uran, zawierający głównie trwały (nieradioaktywny) izotop uran-238. Służy on do produkcji pocisków przeciwpancernych; zastosowanie tak bardzo ciężkiego metalu sprawia, że wystrzelony pocisk nabiera ogromnej energii kinetycznej i jest w stanie przebijać pancerz, wstrzykując do wnętrza pojazdu pancernego strumień gorących gazów. Może gromadzić się w środowisku i po skumulowaniu w organizmach roślinnych lub zwierzęcych, wykorzystywanych jako pożywienie, może powodować zmiany chorobowe. Jednak należy zauważyć, że wynika to ze zwykłej, „chemicznej” toksyczności samego uranu, a nie z wpływu promieniowania. Z ciekawostek o uranie warto też wspomnieć, że Afryce znaleziono ślady po naturalnie powstałym reaktorze jądrowym(!). Reaktory w Oklo (Gabon, środkowa Afryka) istniały około 2 miliardów lat temu; pracowały z przerwami od kilku lat do setek tysięcy lat. Reakcja łańcuchowa rozpoczęła się w nich wskutek odpowiednio wysokiego stężenia uranu-235. Naturalnym moderatorem i reflektorem stawała się woda gruntowa, która przepływała przez szczeliny w tych skałach z odpowiednią szybkością, dzięki czemu nie doszło do eksplozji jądrowej. Moderator to jest substancja, która w reaktorze jądrowym odbiera część energii neutronom emitowanym przez rozpadające się jądra izotopów radioaktywnych. Te neutrony powinny wywoływać odpowiednią liczbę kolejnych procesów rozpadu (jak za dużą, to mamy reakcję łańcuchową i wybuch), ale jeśli neutron ma zbyt wielką energię, to zamiast wywołać rozpad kolejnego atomu, po prostu przez niego przeleci.
Sapucaia mine (Proberil mine), Sapucaia do Norte, Galiléia, Doce valley, Minas Gerais, Brazil. 1.8 mm group of yellow-green Saléeite crystals with Strengite balls. 1.45 mm saleeite crystal.