Markasyt (ang. marcasite) to w zasadzie powtórka z rozrywki – FeS₂. Dawno temu przerabialiśmy minerał o takim wzorze, a nazywa się on piryt. Tyle że piryt krystalizuje w formie sześcianów, a markasyt – w układzie rombowym. Twardość 6-6,5, gęstość ok. 4,9 g/cm³. Zdjęcia kryształów wykazujących iryzację (tęczową powierzchnię) przedstawiają malutkie egzemplarze, zwykle mierzące około milimetra lub dwóch.
Minerał ten jest znany od dawna, a jego nazwa ma się wywodzić z arabskiego lub języka Maurów. Niektóre źródła podają, że łacińska nazwa marcasita pochodzi od arabskiego markaschatsa oznaczającego „kamień ognisty”, czyli oznaczałaby w sumie to samo, co nazwa pirytu. Markasyt bywa też zwany merkasytem lub białym pirytem. Dla powiększenia zamieszania biżuterię wytwarzaną czasem z pirytu nazywa się biżuterią markasytową 🙂 Markasytu nie można jednak stosować do wytwarzania biżuterii, ponieważ jest mniej trwały i bardziej kruchy od pirytu, ponadto może reagować z parą wodną dając kwas siarkowy i uwodniony siarczan(VI) żelaza(II), formujący minerał o nazwie melanteryt. Biżuterię markasytową (z pirytu) wytwarza się od czasów starożytnej Grecji, cenili ją Egipcjanie i Inkowie, a w Europie szczególnie popularna była w czasach wiktoriańskich. Dziś największym jej producentem jest Tajlandia.
Już w XVII wieku zwracano uwagę na podobieństwo markasytu do złota, ale wiedziano, że nie zawiera tego metalu. Względnie duży ciężar markasytu przypisywano temu, że jest jakoby nasycony rtęcią. Uzasadnieniem tego pomysłu miał być fakt występowania markasytu w złożach minerałów rtęci.
Poza tym markasyt występuje w skałach osadowych i złożach węgla kamiennego, gdzie wypada z kwasowych roztworów. Powstaje w raczej niskich temperaturach; gdy temperatura jest wysoka, zamiast niego tworzy się piryt. Markasyt występuje powszechnie na całym świecie, w tym w wielu miejscach w Polsce, np. w okolicach Bytomia, Krzeszowic, Tarnowskich Gór, Rybnika.
Markasyt ma być kamieniem głębokiej medytacji, pomagającym w introspekcji i wykazującym skłonność do rezonowania z wyższymi, bardziej duchowymi czakrami. Jest związany z mądrością odwagą i ekspresją, stymuluje kreatywność w dziedzinie sztuk pięknych i architektury. Pomaga też na znużenie umysłowe, dlatego szczególnie nadaje się dla studentów uczących się do trudnych egzaminów. Jednak lepiej go nie dotykać.
[zdjęcia za pośrednictwem strony mindat.org, autorzy: Harjo Neutkens (większość), Jean-Marie Claude, willy, Mario Pauwels, Roger Lang, Chollet Pascal]
