373. Dundasyt

Dundasyt (ang. dundasite) jest minerałem ołowiu, o wzorze PbAl₂(CO₃)₂(OH)₄·H₂O, krystalizującym w postaci kulek, czasem litych, ale częściej naszych ulubionych, włochatych. Kationy ołowiu(II) i glinu oraz anion węglanowy i wodorotlenkowy są bezbarwne, więc zabarwienie tych puchaczy – żółte, zielone, jasnoniebieskie – musi pochodzić od zanieczyszczeń. Zwykle jednak są bezbarwne, czyli białe. Z uwagi na skład dundasyt roztwarza się w kwasach, czemu towarzyszy pienienie dwutlenku węgla wydzielającego się w postaci gazowej.

Twardość zaledwie 2, a gęstość też nie za duża, w przedziale 3,1÷3,6 g/cm³, co jest dość nietypowe jak na związek ołowiu. Z powodu obecności tego metali dundasyt jest toksyczny.

Nazwa tego minerału pochodzi od miejsca jego odkrycia, miasta Dundas na Tasmanii, miejsca jednego z licznych w historii ludzkości ludobójstw. Rdzenni mieszkańcy Tasmanii byli w XVIII i XIX wieku intensywnie eksterminowani przez władców świata, Brytyjczyków, ostatnia Tasmanka zmarła w 1872 roku. Prócz niej biali przybysze zdołali wytępić jeszcze wiele gatunków australijskich zwierząt, w tym kangurów i innych torbaczy, takich jak tasmański wilk workowaty. W czasie, gdy odkryto ten minerał, Tasmania (i cała Australia) były już intensywnie eksploatowane.

Dundasyt jest minerałem wtórnym, powstającym w miejscach utleniania złóż ołowiu. Prócz Tasmanii występuje m.in. w amerykańskim stanie Nowy Meksyk, na południe od miasta Albuquerque (wymawia się „Albukerki”) i w wielu regionach Europy, od Czech i Słowacji, przez Austrię, Włochy, Niemcy, Francję aż po Wielką Brytanię i Irlandię. Niemniej jest uważany za rzadki. Często współwystępuje z charakterystycznie pomarańczowym krokoitem.

[zdjęcia za pośrednictwem strony mindat.org, autorzy: P. Nicholson, Dan Evanich (Calminco), Judy Rowe, Jean-Marc Johannet, Yannick Vesely, Manfred Kampf × 2, Enrico Bonacina × 2, Matteo Cinellato, Chollet Pascal, Andrew Tuma, Juan Michel Segura, Elmar Lackner (wiodące)]

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *