Kategoria: Minerały

Dzisiaj coś trochę nietypowego jak na cykl o minerałach – bursztyn. Bursztyn jest substancją organiczną, skamieniałą żywicą drzew. Przekształcanie się zwykłej żywicy w bursztyn trwa od 100 000 do kilku milionów lat. W trakcie tego procesu żywica traci substancje lotne i związki wchodzące w jej skład ulegają polimeryzacji. Przemiany te powodują znaczny wzrost trwałości chemicznej żywicy… Czytaj dalej 131. Bursztyn

Rozazyt jest minerałem miedzi o wzorze (Cu,Zn)₂(CO₃)(OH)₂, czyli jednym z licznych przedstawicieli grupy węglanów-wodorotlenków (należy do niej też malachit). Nazwa tego minerału została nadana przez Domenica Lovisato w 1908 roku i pochodzi od miejsca odkrycia, kopalni Rosas na Sardynii. Twardość rozazytu wynosi 4,5, gęstość ok. 4,1 g/cm³. Puchate kulki to są mikrokryształy, większe egzemplarze tego… Czytaj dalej 130. Rozazyt

Izoferroplatyna jest rzadkim minerałem, naturalnym „stopem” żelaza i platyny, o czym zresztą mówi jej nazwa (ferrum to po łacinie żelazo). Skład Pt₃Fe, twardość 5 (czyli większa niż twardość czystej platyny). Gęstość 16,5 g/cm³ – to dużo, więcej niż w przypadku większości innych minerałów, ale gęstość czystej platyny wynosi prawie 21,5 g/cm³ (żelaza – 7,9 g/cm³).… Czytaj dalej 129. Izoferroplatyna

Sugilit jest bardzo rzadkim minerałem krzemianowym o złożonym składzie, wzór (Na,K)(Na,H₂O)₂(Fe3+,Mn,Al,Ca,Ti,Fe2+)₂Li₃[Si₁₂O₃₀]. Twardość 6-6,5 w skali Mohsa, gęstość około 2,7 g/cm³. Nazwany został na cześć japońskiego petrografa Ken-ichi Sugiego, który był jego odkrywcą (żył w pierwszej połowie XX wieku). Początkowo znano go tylko w nieciekawej postaci żółtobrązowej masy, jaka występuje w Japonii, np. na Sikoku. Później… Czytaj dalej 128. Sugilit

Mołdawit jest zielonym lub oliwkowym minerałem będącym odmianą szklistej krzemionki, czyli jego skład to SiO₂ z dodatkiem Al₂O₃. Występuje głównie w Czechach i Polsce, a jego geneza jest bardzo ciekawa. Otóż przypuszcza się, że jest on śladem po uderzeniu w Ziemię pewnej planetoidy wraz z jej księżycem. Do katastrofy tej doszło około 15 milionów lat… Czytaj dalej 126. Mołdawit

O złocie i srebrze już było – z najdroższych metali pozostała nam platyna. Nazwa tego metalu oznacza po hiszpańsku „sreberko”, a wzięła się stąd, że początkowo uważano platynę za bezwartościową. Dla konkwistadorów liczyło się właśnie złoto i srebro, a cała reszta była nieistotna. Zresztą najbardziej chodziło im o same metale – zdobyte od Indian przedmioty… Czytaj dalej 125. Platyna

Dziś trzecia odmiana spodumenu – trifan (ang. triphane). Jest to wariant glinokrzemianu litu LiAl(SiO₃)₂ o zabarwieniu żółtym (i tu przegapiono okazję, by nazwać go „litowym topazem”). Nazwa pochodzi od greckiego triphanēs („mający troisty wygląd”), co wiąże się z trzema płaszczyznami łupliwości spodumenu. Twardość 6,5-7. Często używany w jubilerstwie z uwagi na klarowność i przezroczystość (pokazane… Czytaj dalej 124. Trifan

Karneol jest czerwoną odmianą chalcedonu, a jego nazwa pochodzi od francuskiej lub łacińskiej nazwy owocu derenia, który jest czerwony, półprzezroczysty i przypomina ten minerał oglądany pod światło. Chemicznie karneol to ditlenek krzemu SiO₂, twardość 6,5-7. Może mieć też odcienie od żółtego do czerwonobrązowego. Chętnie stosowany dziś w jubilerstwie i szlifowany na ogół w kaboszony (ale… Czytaj dalej 123. Karneol

Moissanit to jeden z najprostszych chemicznie minerałów, jakie się tu pojawiły – węglik krzemu SiC. Jako związek chemiczny węglik krzemu jest znany od pierwszej połowy XIX wieku – został otrzymany przez sławnego szwedzkiego chemika Jönsa Jacoba Berzeliusa, znanego m.in. z odkrycia krzemu, selenu, toru i ceru oraz wprowadzenia pojęć „kataliza”, „polimer”, „izomer” i „alotrop”. Berzelius… Czytaj dalej 122. Moissanit