Dziś będzie nam zielono dzięki malachitowi. Jest to jeden z najbardziej znanych minerałów – stanowi połączenie węglanu i wodorotlenku miedzi o wzorze Cu₂(CO₃)(OH)₂. Twardość w skali Mohsa 3,5–4, gęstość od 3,6 do ponad 4 g/cm³. Ma zabarwienie we wszelkich odcieniach zieleni – od bardzo jasnej do prawie czarnej. Jest dość pospolity, aczkolwiek rzadko krystalizuje w postaci monokryształów. Najczęściej tworzy buły i stalaktyty/stalagmity o budowie warstwowej, tworzącej po przecięciu i oszlifowaniu charakterystyczne koncentryczne kręgi o różnych odcieniach. Często współwystępuje z innymi minerałami miedzi: błękitną chryzokolą i niebieskim azurytem, który ma bardzo podobny skład. Znacznie rzadziej malachit przybiera postać botrioidalną, czyli zbitków promieniście rozchodzących się długich, igłowatych kryształów. Zewnętrzna powierzchnia takich aglomeratów ma „aksamitny” wygląd.
Nazwa malachitu pochodzi od greckiego słowa malāchē oznaczającego malwę, z uwagi na podobieństwo do liści tej rośliny. Minerał ten jest znany od starożytności. Swój raj, w którym ludzie mieli żyć jak na Ziemi, tylko bez cierpienia i zmartwień, starożytni Egipcjanie nazywali „Malachitowym Polem”. Pod nazwą molochitus opisał go Pliniusz Starszy w I wieku n.e.
Kopalnie malachitu przeznaczonego do otrzymywania metalu działały w czasach prehistorycznych przez ponad 3 tysiące lat w Izraelu. Jeszcze wcześniej, bo około 3800 lat temu, malachit wydobywano za pomocą narzędzi z kamienia i kości w Brytanii na przylądku Great Orme (północne wybrzeże Walii). Szacuje się, że do opuszczenia tamtejszych kopalń około 600 roku p.n.e. z wydobytego tam minerału otrzymano 1760 ton miedzi. Obecnie malachit wydobywa się przede wszystkim w południowej Afryce: Demokratycznej Republice Konga, Zambii, Gabonie, Namibii, a także w Nowej Południowej Walii i Australii Południowej oraz Arizonie.
Malachit był stosowany jako zielony pigment w malarstwie aż do XIX wieku, kiedy zastąpiono go sztucznymi barwnikami. Z dużych brył malachitu wykonywano też kolumny, okładziny ścienne, rzeźby itp. Majowie robili z mozaiki malachitowej maski pośmiertne dla zmarłych arystokratów. Także w czasach nowożytnych malachit jest używany do celów dekoracyjnych. Malachitowe pasy znajdują się na przykład u podstawy pucharu świata w piłce nożnej. Wytwarza się też z niego biżuterię.
Istnieje wiele przesądów na temat malachitu. Od średniowiecza przypisuje mu się właściwości ochronne (przed zarazą i piorunami), ma też przynosić sukcesy i stałość uczuć. Ponadto zapewnia podobno dobry sen. Szczególnie poleca się go osobom spod znaku Koziorożca, gdyż chroni przed melancholią charakterystyczną jakoby dla osób spod tego znaku. Warto jednak pamiętać, że kruszący się malachit może być szkodliwy, gdyż rozkłada się z wydzieleniem tlenku miedzi(II). Należy unikać wdychania malachitowego pyłu.
[zdjęcia – poza wazonem i dildo – za pośrednictwem mindat.org, autorzy: Fabre Minerals, Rob Lavinsky & irocks.com, Paul de Bondt, Rui Nunez, Danny Jones, J. Ralph]
