Minęło już trochę czasu od ostatniego minerału uranu, zatem dzisiaj parsonzyt (a może parsonsyt, ang. parsonsite). Wzór Pb₂(UO₂)(PO₄)₂ (czasem w towarzystwie do dwóch cząsteczek wody), twardość 2,5-3, gęstość ok 5,75 g/cm³. Zabarwienie od żółtego do zielonobrązowego, krystalizuje najczęściej w formie skupisk malutkich igieł lub płytek, co dla nieuzbrojonego oka wygląda zwykle jak barwny nalot na skale.
Mnogość minerałów zawierających równocześnie ołów i uran wynika z tego, że ołów jest końcowym produktem przemian jądrowych większości izotopów promieniotwórczych, w tym właśnie uranu. W czasie istnienia Układu Słonecznego zawartość ołowiu wynikająca z tego faktu wzrosła o około 7,5 promila. Ołowiu jest w naszej okolicy kosmosu 2,5 razy więcej niż platyny, 8 razy więcej niż miedzi i 17 razy więcej niż złota.
Zwracam przy okazji uwagę na to, że platyny jest o wiele więcej niż złota. Te wartości jednak niekoniecznie przekładają się na dostępność tych metali na powierzchni Ziemi. W skorupie ziemskiej jest ich mniej, gdyż te, które trafiły na Ziemię w okresie formowania się planet, z uwagi na dużą gęstość zatonęły w magmie i znajdują się dziś w jądrze Ziemi. A to, co możemy znaleźć na powierzchni lub niewielkiej głębokości dostępnej dla wydobycia, przyleciało później wraz z meteorytami lub zostało wyniesione z głębin przez wybuchy wulkanów.
Ołów powstaje też we Wszechświecie w wyniku wychwytu wolnych neutronów przez jądra innych ciężkich pierwiastków. Oba te procesy genezy wymagają czasu, dlatego względna obfitość ołowiu we Wszechświecie dowodzi jego wieku – innymi słowy, dowodzi tego, że Wszechświat nie został stworzony 6,5 tysiąca lat temu, jak ponoć pisze w Biblii 🙂
Parsonzyt został nazwany na cześć pochodzącego z USA kanadyjskiego mineraloga Arthura Leonarda Parsonsa, aktywnego w pierwszej połowie XX wieku. Minerał ten odkryto w 1923 roku w kopalni Shinkolobwe w (obecnie) Demokratycznej Republice Konga. Jest bardzo rzadki, najbliżej Polski znaleziono go w czeskich Karkonoszach oraz niedaleko Lądka Zdroju (ale też po stronie czeskiej). Znalazłem artykuł mówiący o wykryciu parsonzytu w Rudawach Janowickich (okolicy Kowar), ale mindat tego nie potwierdza.
Parsonzyt roztwarza się w kwasach i jest silnie radioaktywny (cztery papryczki wg strony webmineral.com).
[zdjęcia za pośrednictwem strony mindat.org, autorzy: Stephan Wolfsried, Enrico Bonacina, Jason B. Smith, Pedro Alvez, Patrice Queneau, Elmar Lackner, R.D. Green, anon]
Thanks for another informative blog. The place else could I get that kind of information written in such a perfect means? I’ve a project that I’m simply now working on, and I’ve been on the glance out for such info.
Well, perhaps you know it, but I think that mindat.com is a very good place to start, with precise information and useful links.