256. Oliwenit

Oliwenit jest minerałem pokrewnym cynkoliwenitowi i adamitowi, o wzorze Cu₂(AsO₄)(OH). Dużo zdjęć dzisiaj w galerii, bo oliwenit krystalizuje w wielu różnych pokrojach – w każdym razie widać to wtedy, gdy przyjrzeć mu się z bliska. Igiełki widoczne na ostatnim zdjęciu mają ok. 1,5 mm, a te na przedostatnim – pół milimetra. Twardość 3, gęstość ok. 4,5 g/cm³ (czyli już dość spora, a to z powodu ciężkiej miedzi). Pierwotnie nosił nazwę arseniksaures kupfererz (dosł. „ruda miedzi pochodząca od kwasu arsenowego”) nadaną przez Martina Klaprotha jeszcze w XVIII wieku. Wkrótce jednak zmieniono ją na obecną, nawiązującą do oliwkowego zabarwienia minerału.

Jest to dość rozpowszechniony, bardzo stabilny termodynamicznie wtórny minerał miedzi, występujący w strefach utleniania złóż miedzi zawierających fazy arsenonośne (np. arsenopiryt). W Polsce znaleziono go m.in. w okolicy Małogoszczy pod Kielcami oraz na terenie Rudawskiego Parku Krajobrazowego.

Oliwenit jest rozpuszczalny w kwasach (np. w kwasie solnym) i roztworach amoniaku. Jest arsenowym analogiem libetenitu, bardzo rzadkiego fosforanowego minerału miedzi.

Wspomniany wyżej Martin Klaproth należy do najwybitniejszych chemików niemieckich. Jest jednym z pionierów analizy chemicznej i współwynalazcą analizy wagowej (grawimetrycznej), która polega na oznaczeniu ilościowym składnika przez jego usunięcie z próbki na drodze prażenia, strącenie w postaci osadu albo osadzenie na elektrodzie (za każdym razem mierzymy masę powstającej lub ulatniającej się substancji, co daje nam pojęcie o stężeniu oznaczanego składnika w próbce). Zajmował się badaniem składu minerałów, odkrył uran i cyrkon. Jest współodkrywcą tytanu, ceru i chromu, potwierdził też, że tellur i beryl są rzeczywiście nowymi pierwiastkami. Nazwy większości z tych pierwiastków są pomysłem Klaprotha, co można poznać po tym, że pochodzą z mitologii (uran, tytan, cer od Ceres i tellur).

Klaproth był synem krawca, wykształcił się na aptekarza i wykonywał ten zawód przez większość życia. W 1800 roku został dyrektorem Berlińskiej Akademii Nauk i mógł skoncentrować się na pracy naukowej. Opublikował ponad 200 artykułów oraz słownik chemiczny, był też członkiem Royal Society i innych zagranicznych towarzystw naukowych.

[zdjęcia za pośrednictwem strony mindat.org, autorzy: Dominik Schläfli, S. Rust, Matteo Chinellato, Colleen Thomson, Pascal Chollet, Georges Bret, A. Bleeker, Stephan Wolfsried, J.Y. Desescaut, Gerhard Niceus, B. Grguric]

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *