Karneol jest czerwoną odmianą chalcedonu, a jego nazwa pochodzi od francuskiej lub łacińskiej nazwy owocu derenia, który jest czerwony, półprzezroczysty i przypomina ten minerał oglądany pod światło. Chemicznie karneol to ditlenek krzemu SiO₂, twardość 6,5-7. Może mieć też odcienie od żółtego do czerwonobrązowego. Chętnie stosowany dziś w jubilerstwie i szlifowany na ogół w kaboszony (ale czasem także fasetkowo, jak na ostatnim zdjęciu). Niestety jako karneol często sprzedawany jest barwiony agat (inna odmiana chalcedonu) – prawdziwy karneol można rozpoznać na podstawie białoniebieskiej lub zielonożółtej fluorescencji w ultrafiolecie.
Karneol jest przez człowieka wykorzystywany do celów zdobniczych od początku młodszej epoki kamienia. Znamy np. szlifowane fasetkowo karneole sprzed 6,5 tys. lat, które znaleziono w rejonie Warny. W epoce brązu używano ich m.in. na Krecie, a starożytni Rzymianie chętnie umieszczali karneol w sygnetach, ponieważ wosk się do niego nie klei. Wcześniej używano go do wyrobu pieczęci także np. w Asyrii.
Ponieważ jest to kamień znany od dawna, strony kamiennomagiczne wręcz pękają od informacji o dobroczynnych właściwościach karneolu. Ma leczyć wątrobę, pęcherz moczowy, nerki, śledzionę, problemy z krążeniem, problemy z dolnym odcinkiem kręgosłupa, reumatyzm, artretyzm, nerwobóle, uzależnienia, brak apetytu, lęk przed współżyciem płciowym, impotencję i PMS. Szkoda, że nie leczy bólu głowy…
[źródła zdjęć: 1-7 mindat.org; 8 gemdat.org; 9 i wiodące – inne strony internetowe]
