A co z planetami poza Układem Słonecznym? Badania spektroskopowe, czyli analiza światła dochodzącego od innych planet, pozwalają ustalić, jakie pierwiastki i związki chemiczne tam występują (każda substancja ma swój spektroskopowy „odcisk palca”, dzięki czemu wcale nie musimy wziąć dalekiej planety lub gwiazdy do ręki, aby poznać jej skład). Znamy planety, których atmosfery zawierają szkło lub żelazo (głównie w postaci stopionej). Np. atmosfera planety Bellerophon, krążącej wokół gwiazdy 51 Pegasi, ma temperaturę 2000°C i zawiera pary żelaza.
Swoje atmosfery mają też największe księżyce w Układzie Słonecznym. Np. Tytan (księżyc Saturna) ma gęstą żółtą atmosferę, nieco cięższą od atmosfery ziemskiej i składającą się głównie z azotu i metanu (1,4%). Atmosfera Tytana zawiera wiele związków organicznych – inne węglowodory i pochodne cyjanu CN. Księżyc Jowisza Io, wielkości porównywalnej z ziemskim Księżycem, zawiera bardzo dużo siarki. Głównym składnikiem jego atmosfery jest tlenek siarki(IV), szron SO2 pokrywa też jego powierzchnię wraz z siarką pierwiastkową. Księżyc Jowisza Europa wyróżnia się atmosferą tlenową (niewiadomego pochodzenia).
To się częściowo wiąże z innym ciekawym zagadnieniem – sondy kosmiczne badające układy Jowisza i Saturna wykryły w okolicach niektórych księżyców smugi pary wodnej. Okazało się np., że całej orbicie jowiszowego księżyca o nazwie Europa towarzyszy para wodna. Zagadka została rozwiązana, gdy na zdjęciach Enceladusa, księżyca Saturna, wykryto w okolicach podbiegunowych strugi pary wodnej wystrzeliwanej w przestrzeń kosmiczną – innymi słowy, na Enceladusie znaleziono gejzery! Dalsze badania, w tym dokładne pomiary masy różnych satelitów, doprowadziły do ustalenia, że Europa, Enceladus, a także Tytan składają się w znacznej części z wody (ponieważ mają za małą gęstość, by być zbudowane w całości ze skał). Wody jest tam znacznie więcej niż na Ziemi! Przeciętna grubość ziemskiego oceanu wynosi 3,7 km i zawiera on około 1,3 miliarda kilometrów sześciennych wody. Natomiast średnia głębokość oceanu na Europie (o czterokrotnie mniejszej średnicy niż Ziemia) jest szacowana na 100 km, a ilość zawartej w nim wody – na 2,7 do 4 miliardów km3!
I jeszcze jedna ciekawostka na koniec – Saturn ma gęstość mniejszą niż woda (0,69 g/cm3), co oznacza, że pływałby w oceanie, gdybyśmy dysponowali odpowiednio głębokim 🙂