Manganit (na pierwszym zdjęciu – z etryngitem, na drugim – na rodochrozycie) jest minerałem manganu, o wzorze Mn³+O(OH), i oczywiście od tego metalu otrzymał nazwę (Wilhelm Karl von Haidinger, 1827). Twardość 4, gęstość 4,3 g/cm³, krystalizuje najczęściej w formie słupów o zabarwieniu czarnym lub ciemnoszarym i połysku metalicznym. Występuje na całym świecie, choć akurat w Polsce dość rzadko (np. w okolicy Tarnowskich gór, ale jest też blisko, zaraz za granicą z Czechami, np. w okolicy miast Ołomuniec i Frydek-Mistek). Występuje w złożach powstałych wskutek cyrkulacji wody opadowej przez wietrzejące iły i lateryty (tzw. zimne hydrotermalne).
Minerał ten ulega rozkładowi z wydzieleniem wody w temperaturze przekraczającej 200°C. Roztwarza się pod wpływem kwasu solnego z wydzieleniem chloru (zachodzi procesu utleniania-redukcji i jony Mn3+ przechodzą w Mn2+). W ogóle III stopień utlenienia manganu jest mało trwały, przy dostępie powietrza manganit przechodzi w inny minerał manganu, piroluzyt (MnO₂), gdyż mangan utlenia się do IV stopnia utlenienia.
Manganit jest używany przez rodzaj Homo od czasów prehistorycznych. Ludzie stosowali go jako pigment, a neandertalczycy – jako środek ułatwiający rozniecanie ognia, ponieważ dodatek manganitu obniża temperaturę zapłonu drewna z 350°C do 250°C. Dziś wykorzystuje się go jako rudę manganu, jest też cenionym minerałem kolekcjonerskim.
[zdjęcia za pośrednictwem strony mindat.org]
