Dziś jodoargiryt (ang. iodargyrite), minerał będący jodkiem srebra AgI (to chyba jeden z najprostszych wzorów, jakie się pojawiły w tym cyklu 🙂 ). Twardość 1,5-2, gęstość 5,7 g/cm3 (srebro jest ciężkie), bezbarwny lub bladożółty. Występuje w zwietrzałych złożach srebra i rud srebra. Nazwa minerału jest zlepkiem nazw tworzących go pierwiastków: jodu (od greckiego iodes „fioletowy”) i srebra (gr. argyros). Ma względnie wysoki współczynnik załamania światła 2,22 (diament ma 2,42, natomiast większość znanych substancji mieści się w przedziale od 1 do 2). Jodoragiryt jest bardzo rzadkim minerałem, więc nie ma o nim zbyt dużo informacji. Zatem korzystając z okazji opowiem małe co nieco o srebrze.
Srebro jest metalem znanym od starożytności, występuje w przyrodzie zarówno w postaci minerałów, jak i rodzimej (choć rzadziej niż złoto). Podobnie jak złoto, zwracało uwagę człowieka pięknym wyglądem, lśniącą powierzchnią. Od tej cechy wywodzi się też nazwa tego metalu. W języku angielskim, niemieckim, a bardziej odlegle w polskim pochodzi ona od iberyjskiego silar i została przyniesiona bardziej na wschód Europy przez Gotów (w jęz. gockim silubr). Czyste srebro ma największe przewodnictwo elektryczne, przewodność cieplną i największy współczynnik odbicia światła widzialnego wśród wszystkich metali. Niestety ulega korozji w zetknięciu z obecnymi w powietrzu lotnymi związkami siarki, przez co wykonane z niego przedmioty czernieją. Z uwagi na tę właściwość nie należy używać rodowych sreber do jedzenia potraw z jajek. Ogranicza to też możliwość stosowania srebra do produkcji przewodów i złączy elektrycznych. Wytwarza się z niego natomiast lustra. Głównym źródłem srebra są dziś złoża rud miedzi, złota i ołowiu. Niektóre z nich występują w naszym kraju, dzięki czemu Polska jest największym producentem srebra w Europie, a w 2010 roku KGHM było trzecim producentem srebra na świecie.
Srebro stosuje się w jubilerstwie, stomatologii (do konwencjonalnych plomb amalgamatowych) i w tradycyjnej fotografice (wiele związków srebra rozkłada się pod wpływem światła). Metal ten wykazuje właściwości bakteriobójcze, co wykorzystuje się srebrząc narzędzia chirurgiczne, cewniki, a nawet klamki w szpitalach. Srebro wbudowuje się też do tkanin używanych do wyrobu odzieży, co zapobiega powstaniu przykrych zapachów i infekcjom. Właściwości te były znane już w starożytności, np. Fenicjanie przechowywali wino i wodę w srebrnych naczyniach. W średniowieczu odkryto tę wiedzę ponownie; korzystano z niej np. umieszczając srebrne monety w beczkach z wodą i winem podczas długich podróży morskich. Niestety srebro, w postaci tzw. srebra koloidalnego, jest też używane w pseudomedycynie, mimo iż jego związki są toksyczne i rakotwórcze. Zażywanie nadmiernych ilości srebra koloidalnego wywołuje chorobę zwaną srebrzycą (argyrią) – obecność srebra w organizmie powoduje niebieskie zabarwienie skóry i gałek ocznych, czyli, można powiedzieć, efekt Papy Smerfa (patrz ostatnie zdjęcie).
[zdjęcia za pośrednictwem strony mindat.org, z wyjątkiem ostatniego]
