Dziś minerał o nazwie arsenuranospathite, co chyba można spolszczyć na arsenouranospatyt, wzór Al(UO₂)₂(AsO₄)₂F·20H₂O. Jest to bardzo rzadki arsenianowy analog uranospatytu – oba te minerały są ogólnie mało znane, ale wyglądają interesująco. Występuje m.in. w Schwarzwaldzie i po raz pierwszy został opisany w latach 60 przez niemieckiego mineraloga Kurta Walentę (zbieżność nazwisk z mecenasem znanym z Vabanku przypadkowa). Zabarwienie – różne odcienie żółtego, twardość 2, łatwo traci wodę. Jest radioaktywny i wykazuje luminescencję – świeci na zielono.
Jak widać ze wzoru, w skład tego minerału wchodzi fluor, zatem skorzystam z okazji, by napisać jeszcze coś o fluorze 🙂 Wspomniałem już kiedyś, że fluor jest najbardziej elektroujemnym pierwiastkiem w układzie okresowym. Łatwo przyłącza elektron, uzyskując konfigurację neonu, dlatego jon F– jest bardzo trwały. W atomie fluoru ładunek jądra atomowego jest w niewielkim stopniu ekranowany przez elektrony niższych powłok. Dlatego elektrony walencyjne fluoru są bardzo silnie przyciągane przez jądro, co pociąga za sobą niewielki promień tego atomu, bardzo wysoką energię jonizacji i wysoką elektroujemność. Upraszczając – budowa atomu powoduje, że fluor bardzo lubi elektrony, nie daje ich sobie zabrać, a jak może, to sam zabiera innym. Występuje w postaci cząsteczek dwuatomowych, ale zawierających słabe wiązanie, przez co bardzo łatwo jest je rozerwać, więc pierwiastkowy fluor jest silnie reaktywny – do tego stopnia, że w jego atmosferze spalają się nawet tak trwałe substancje, jak woda czy krzemionka (piasek/szkło). Fluor utlenia nawet większość gazów szlachetnych. Jedynym pierwiastkiem względnie odpornym na działanie fluoru jest nikiel, który pasywuje się warstwą NiF₂. Wskutek tych właściwości fluor jest silnie trujący, działa parząco i drażni błony śluzowe układu oddechowego. W warunkach normalnych fluor jest bezbarwnym gazem (w większym stężeniu zielonożółtym), skroplony – jasnożółtą cieczą; ma charakterystyczny, przenikliwy zapach.
[zdjęcia za pośrednictwem strony mindat.org]
