Zamek w Będzinie powstał około połowy XIV wieku, za czasów Kazimierza Wielkiego (najprawdopodobniej z inicjatywy samego króla). Wniesiono go na wzgórzu w zakolu Czarnej Przemszy, na miejscu grodu istniejącego tam od IX wieku, jako fortyfikację graniczną, tu bowiem przebiegała wtedy zachodnia granica Polski. Do zamku włączono pochodzący z czasów Bolesława Wstydliwego okrągły stołp o średnicy prawie 11 m.
Początkowo zamek miał charakter obronny, ale uległ poważnemu uszkodzeniu podczas pożaru miasta na początku XVII wieku – w 1616 roku spaliła się znaczna część Będzina. Odbudowano go już bardziej jako obiekt mieszkalny. W czasie potopu obrabowali go Szwedzi, a w XVIII wieku popadł w ruinę. Z uwagi na to, że stanowił zagrożenie dla mieszkańców pobliskich dzielnic miasta, na początku XIX wieku planowano nawet jego całkowitą rozbiórkę, czego na szczęście udało się tego uniknąć.
Po raz pierwszy został odbudowany w latach 30. XIX wieku z inicjatywy hrabiego Edwarda Raczyńskiego, co obejmowało też wprowadzenie pewnych elementów neogotyckich, a także modyfikacje w rodzaju zmniejszenia grubości murów wieży czworobocznej w celu zwiększenia powierzchni pomieszczeń. Niestety próby zagospodarowania zamku nie powiodły się i już w połowie tego stulecia ponownie stał się on ruiną.
Kolejna próba restauracji została podjęta w 20-leciu międzywojennym z inicjatywy specjalnego Towarzystwa Opieki nad Górą Zamkową. Niestety prac nie ukończono i zamek ponownie uległ uszkodzeniu w trakcie niemieckiej okupacji, kiedy to zniszczono też znajdującą się w pobliżu dzielnicę żydowską miasta. Ostatecznie odbudowano go w latach 50. XX wieku, obniżając przy okazji stołp i budynek przylegający do wieży czworobocznej (pierwotnie miał taką samą wysokość, jak wieża). Nie zrekonstruowano też wszystkich murów – dziś widać tylko ich resztki, a przecież, jak pokazuje makieta, w ich obwodzie znajdowały się kolejne wieże.
Na zamku przebywało wiele znacznych osób, np. Jan III Sobieski z Marysieńką (zmierzał wtedy pod Wiedeń) i August II Mocny. W pobliżu zamku znajduje się też park „wzgórze zamkowe” i podziemia.
Aktualnie zamek mieści Muzeum Zagłębia (w wieży czworobocznej) i kawiarnię (w piwnicach), a dawny stołp pełni rolę wieży widokowej. Obiekt jest bardzo dobrze utrzymany, a cała Góra Zamkowa jest bardzo urokliwym miejscem.
Resztki drugiego obwodu murów i baszty 
Tak było kiedyś, mniej więcej 
Hakownice 
Kule kamienne i żelazne do armat, u dołu kule łańcuchowe 
Stołp-wieża widokowa z zewnątrz 
Wnętrza muzeum 
Grube mury stołpu 
W kawiarence 
Półziemianki zrekonstruowane w parku 
Jedno z „miejsc magicznych” 
Pomost widokowy na Górze Zamkowej