Daliranit jest minerałem siarczkowym o wzorze PbHgAs₂S₅, twardość 0-2, gęstość 5,93 g/cm³. Jest to całkiem świeże odkrycie – pierwsze publikacje rozpoznające go jako nowy minerał pochodzą z 2007 roku, a zatwierdzony został w 2009. Nazwany został na cześć dr Farahnaz Daliran, uczonej pracującej na Politechnice w Karlsruhe. Wcześniej był uznawany za inny minerał, ludlockit, jednak różni się od niego strukturą.
Jak to zwykle bywa w takim przypadku, daliranit należy do niezwykle rzadkich minerałów – jak dotąd znaleziono go w tylko jednym miejscu na Ziemi, kopalni Zareh Shuran w północno-zachodnim Iranie (konkretniej w prowincji o nazwie Azerbejdżan Zachodni; Iran ma jeszcze drugą taką, Azerbejdżan Wschodni, a w okresie od XV do XVIII w. cały Azerbejdżan był częścią Iranu pod rządami Safawidów).
Daliranit krystalizuje w postaci mikroskopijnych elastycznych włókien o barwie pomarańczowej – liczą zaledwie 200 mikrometrów długości i kilka mikrometrów grubości!
Minerał ten powstaje jako późne stadium przemian hydrotermalnych (czyli pod wpływem wody i wysokiej temperatury) w reakcji z aurypigmentem (As₂S₃), z którym też bardzo często współwystępuje. Jest substancją silnie toksyczną – zawiera w końcu trzy silnie trujące metale, a i jon siarczkowy nie jest zbyt sympatyczny.
[zdjęcia za pośrednictwem strony mindat.org, autorzy: Stephan Wolfsried × 2, Vincent Bourgoin × 2; Rob Lavinsky & irocks.com, dr. Werner Paar – The Arkenstone, Mintreasure.com, Joy Desor Mineralanalytik × 2]
