Pararealgar jest, jak napisałem poprzednio, produktem przemiany realgaru pod wpływem silnego naświetlania. Przemiana ta wymaga dość dużej energii i następuje pod działaniem światła niebieskiego lub ultrafioletowego.
Pararealgar ma ten sam wzór co realgar, As₄S₄, tylko inną budowę krystaliczną; jest też bardziej miękki (1-1,5). Poza tym jest bardzo kruchy i jego większe kryształy łatwo rozsypują się w proszek, dlatego pozyskanie egzemplarzy z dużymi kryształami jest trudne. Najczęściej wygląda po prostu jak żółty lub pomarańczowy nalot na skale.
Budowa krystaliczna pararealgaru (i realgaru) jest bardzo ciekawa i pokazuje zależność między strukturą a właściwościami. Otóż minerał ten tworzy kryształy molekularne, czyli złożone z cząsteczek. Jak widać na ostatnim obrazku, w realgarze cząsteczki zawierają ugrupowania As-As, czyli klastery, natomiast w pararealgarze takich grup nie ma i wszystkie atomy arsenu są połączone tylko mostkami siarczkowymi. Podobną budowę mają siarczki fosforu. Wiązania As-As są o 30% słabsze niż As-S, co jest przyczyną przemiany realgaru w pararealgar.
Konsekwencją takiej struktury są określone właściwości – miękkość, kruchość, na ogół mała rozpuszczalność w wodzie. W przypadku substancji, u których da się to zbadać – także niskie temperatury topnienia i wrzenia oraz duża reaktywność chemiczna. Kryształy molekularne tworzy też fosfor biały i zestalony dwutlenek węgla. Dla porównania – twardy i odporny chemicznie diament ma kryształ kowalencyjny (czyli taki, w którym atomy C są połączone bardzo silnym wiązaniem kowalencyjnym niespolaryzowanym i tworzą sieć obejmującą cały kryształ), a dziewiątka w skali Mohsa, czyli korund Al₂O₃, ma też kryształ „całościowy”, w którym atomy połączone są wiązaniami koordynacyjnymi (które przypominają wiązania kowalencyjne, tylko powstają w nieco inny sposób).
Pararealgar opisano dopiero w 1980 roku po odkryciu w jednej z kanadyjskich kopalń w Kolumbii Brytyjskiej.
- [zdjęcia za pośrednictwem strony mindat.org, poza pierwszymi dwoma i ostatnim;
- wzory cząsteczkowe realgaru i pararealgaru – By Smokefoot – Own work, CC BY 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=15416915]
