10. Atmosfery planet Układu Słonecznego

Merkury ma ciekawą atmosferę, której głównymi składnikami są tlen, pary sodu i wodór – jest to jednak atmosfera umowa, ponieważ jej gęstość jest bilion razy mniejsza niż atmosfery ziemskiej.

Wenus z kolei ma atmosferę z prawdziwego zdarzenia – atmosfera Wenus waży 93 razy tyle, co atmosfera ziemska. 96% stanowi dwutlenek węgla, przez co na planecie panuje intensywny efekt cieplarniany, który wraz z większą ilością ciepła otrzymywanego ze Słońca podgrzewa powierzchnię Wenus do 450-500°C. Ponadto w atmosferze Wenus występuje kwas siarkowy(VI), przez co jest ona bardzo agresywne chemicznie (dlatego nasze sondy nie są tam w stanie długo przetrwać).

Mars ma sto razy rzadszą atmosferę niż Ziemia, ale za to grubszą, bo sięga on na ponad 10 km ponad powierzchnię planety, a ziemska – tylko na 6,5 km. Jej głównym składnikiem jest także dwutlenek węgla (95%).

Na tym tle atmosfera ziemska wyróżnia się dużą zawartością azotu i tlenu. Obecność wolnego tlenu to rzecz bardzo nietypowa, gdyż jest to reaktywny pierwiastek. W przypadku Ziemi wynika oczywiście z działania roślin, a co z azotem? Azot w atmosferze Ziemi pochodzi z dwóch źródeł – emisji z wulkanów i asteroid, które przynosiły zamarznięty N2 z kosmosu. Masa atmosfery ziemskiej to w przybliżeniu jedna milionowa masy całej planety.

Pozostałe planety Układu Słonecznego, czyli gazowe giganty, mają podobne atmosfery. Ich głównym składnikiem jest wodór, gdyż są to – przynajmniej w przypadku Jowisza i Saturna – „niedoszłe” gwiazdy, w których nie doszło do zapoczątkowania reakcji termojądrowych z powodu zbyt małej masy (jak pamiętamy, w „Odysei kosmicznej 2010” kosmici robią gwiazdę z Saturna, żeby podgrzać jego księżyce; swoją drogą, wedle tego filmu w 2010 roku człowiek jest w stanie wysłać załogowe misje na Saturna…).

Atmosfery Urana i Neptuna zawierają też dość duży odsetek helu (kilkanaście procent) oraz związek organiczny, metan, który tam nie jest jednak produktem istot żywych, tak jak na Ziemi (u nas wytwarzają go krówki, powstaje też w wyniku rozkładu beztlenowego materii organicznej). Atmosfera Urana waży tyle, co cała Ziemia, zaś atmosfera Neptuna – półtorej Ziemi. Na Neptunie wieją rekordowo szybkie wiatry dochodzące do 2100 km/h (na Ziemi – podczas burzy do 120 km/h).