Dziś kolejny szkolny odczynnik, żelazicyjanek potasu K₃[Fe(CN)₆], poprawnie heksacyjanożelazian(III) potasu. Odkryty został w 1822 przez niemieckiego chemika Gmelina; początkowo stosowano go do produkcji barwników ultramarynowych. Dziś wykorzystuje się go głównie w drukarstwie i fotografice, a także do obróbki żelaza i stali. Substancja ta należy do związków zwanych kompleksowymi i zawiera złożony anion [Fe(CN)₆]3–, składający się z jonu żelaza(III) połączonego z sześcioma jonami cyjankowymi. Połączenie to jest na tyle trwałe, że heksacyjanożelazian(III) jest bardzo mało toksyczny. Dopiero w środowisku silnie kwasowym rozkłada się z wydzieleniem silnie trującego cyjanowodoru. W reakcji z jonami żelaza(II) heksacyjanożelazian(III) daje trwały barwnik zwany błękitem pruskim, o pięknym głęboko niebieskim zabarwieniu.
Odkrywca tego związku, Leopold Gmelin, urodził się w Getyndze i pochodził z rodziny o bogatych tradycjach naukowych, np. jego ojciec był twórcą jednego z wydań Systema naturae Linneusza, uzupełnionego o opisy wielu nowych gatunków. Sam Leopold miał bogaty życiorys: studiował w Tybindze pod kierunkiem wykładowców również należących do jego rodziny, ale po pojedynku z pewnym studentem medycyny musiał uciekać z Niemiec i trafił do Wiednia. Po ukończeniu studiów i powrocie pracował głównie w Heidelbergu. Mając niespełna 30 lat, wydał podręcznik chemii, który potem rozrósł się do wielotomowego wydawnictwa. Gmelin był rzecznikiem teorii atomistycznej i wprowadził do chemii tak znane terminy, jak ester i keton. Ponadto opracował system klasyfikacji związków nieorganicznych, wskutek czego globalna baza danych związków nieorganicznych i metaloorganicznych została nazwana jego nazwiskiem. Dzięki temu Gmelina zna praktycznie każdy chemik. „Gmelin” obejmuje dziś wszystkie związki nieorganiczne i ich reakcje poznane w latach 1772-1995 – łącznie 1,5 miliona związków chemicznych.
[zdjęcia z różnych stron internetowych, głównie prezentujących wyniki szkolnych projektów hodowli kryształów 🙂 ; ostatnie przedstawia koraliki ze szkła barwionego błękitem pruskim]
