Basetyt (ang. bassetite) jest jednym z minerałów uranylowych, wzór Fe²⁺(UO₂)₂(PO₄)₂·10H₂O, charakteryzuje się jednak dość nietypową jak na te minerały różnobarwnością. Zwykle minerały uranylowe są żółte lub cytrynowożółte, zaś w tym przypadku prócz żółtego zabarwienia można jeszcze znaleźć egzemplarze pomarańczowe, brązowawe lub oliwkowe. Twardość 2,5, gęstość 3,4÷3,6 g/cm³. Basetyt ma też charakterystyczny pokrój i tworzy „kanciaste” płytki i skupiska widoczne na zbliżeniu.
Jest to rzadki minerał z grupy autunitu, który po raz pierwszy opisano ze znaleziska w kornwalijskiej kopalni Wheal Basset – i to stąd pochodzi jego nazwa (nadana w 1915 roku), a nie od piesków.
Tak na marginesie, nazwa rasy basset pochodzi od francuskiego słowa bas „niski”, gdyż rasa ta została wyhodowana we Francji. Natomiast basetyt we Francji występuje, owszem, większość jego egzemplarzy znaleziono w Europie i USA. Najbliżej Polski – w Czechach, w rejonie Liberca, co stanowi ciekawy przypadek, ponieważ miało to miejsce podczas budowy domu mieszkalnego. Jak się okazało, wzniesiono go nad wychodnią żyły rud uranu (zainteresowanych odsyłam do artykułu wymienionego na końcu wpisu).
W 2011 roku w polskim czasopiśmie Przegląd geologiczny opublikowano artykuł o nowych minerałach wykrytych w złożu Miedzianka-Ciechanowice w Rudawach Janowickich. Donoszono tam o znalezieniu m.in. basetytu. Niestety jak na razie odkrycie to nie doczekało się uznania ze strony międzynarodowej społeczności mineralogicznej (być może dlatego, że artykuł jest po polsku).
Basetyt wykryto też jako jeden z produktów w eksperymencie wykazującym zdolność niektórych gatunków drożdży do usuwania związków uranu ze środowiska przez bioprecypitację, czyli wytrącanie ich w postaci trudno rozpuszczalnych połączeń o składzie odpowiadającym niektórym minerałom.
[zdjęcia za pośrednictwem strony mindat.org, autorzy: Van King × 2, G.Curtis × 2, Stephan Wolfsried × 3, Paul De Bondt, Chuck Adan (wiodące), Gianfranco Chiccolini, Bruno Marello]
[źródła informacji: Viktor Goliáš, Gereltsetseg Tumurkhuu, Pavel Kohn, Ondřej Šálek, Jakub Plášil, Radek Škoda, Jan Soumar, „Construction of new houses on a uranium vein outcrop: a case study from the Czech Republic”, Nukleonika 61(3), 2016, 343-349; Rafał Siuda, Bożena Gołębiowska, „Nowe dane o minerałach wietrzeniowych złoża Miedzianka-Ciechanowice w Rudawach Janowickich (Dolny Śląsk, Polska)”, Przegląd Geologiczny, vol. 59, nr 3, 2011, 226-234; Liang, X., Csetenyi, L., & Gadd, G. M. (2016), „Uranium bioprecipitation mediated by yeasts utilizing organic phosphorus substrates”, Applied Microbiology and Biotechnology, 100(11), 5141-5151]
