Różne odmiany granatu już oglądaliśmy, ale jest ich naprawdę mnóstwo. Dziś spessartyn, czyli glinokrzemian manganu Mn₃Al₂(SiO₄)₃. Zabarwienie ma od pomarańczowego po ciemnoczerwone, twardość dość duża, około 7 w skali Mohsa. Nazwa pochodzi od Spessartu, pasma gór w Hesji i Bawarii, które należy do miejsc obfitego występowania tego kamienia. Jest znany co najmniej od XVIII wieku, często tworzy roztwory stałe z inną odmianą granatu, almandynem.
Do zabawniejszych informacji ze stron poświęconych magicznej mineralogii należy powiązanie spessartynu z aniołem stróżem. Otóż należy znać imię swojego anioła stróża, aby nosić odpowiednią dla niego odmianę kolorystyczną spessartynu. Do wyboru są m.in. Leilael, Umabel, Mumijah, Haamiah, a nawet Hahahel. Ten ostatni może być aniołem memów 😉
Wracając do rzeczy sprawdzonych, zatrzymamy się na chwilkę przy manganie. Związki manganu należą do chemicznych koszmarków, które dręczą uczniów przy omawianiu reakcji utleniania-redukcji. Jeśli ktoś ma problemy z zapamiętaniem, do czego redukuje się MnO₄⁻ w różnych środowiska, to podpowiem, że działa tu zasada przyciągania się przeciwieństw. Jon manganianowy(VII) jest w rzeczywistości resztą kwasową i w środowisku kwasowym przechodzi w związek mający charakter zasadowy (metaliczny), dlatego daje jon Mn²⁺. W środowisku zasadowym pozostaje w gronie związków o charakterze kwasowym, redukując się do manganianu(VI), MnO₄²⁻. A w środowisku obojętnym przechodzi w MnO₂, mający charakter pośredni. Sam mangan jest metalem wyodrębnionym stosunkowo późno, pod koniec XVIII wieku, ponieważ jest dość aktywny i nie występuje w postaci rodzimej. Metal stosowany jest jako dodatek stopowy do stali nierdzewnych, natomiast ditlenek manganu używany jest do produkcji popularnych rodzajów baterii, np. baterii alkalicznych. W czasach prehistorycznych związki manganu były stosowane jako pigmenty w malowidłach jaskiniowych, np. w Lascaux, w starożytności (Egipt, Rzym) – jako dodatki do szkła. Nazwa manganu, podobnie jak magnezu, pochodzi od regionu Grecji, Magnezji, gdzie znajdowano minerały obu tych metali.
[zdjęcia za pośrednictwem strony: http://mindat.org, autorzy: Enrico Bonacina, Mark Willoughby, Rob Lavinsky & irocks.com, Matteo Chinellato]
